Дижитал эрин дэх Хэмжил зүй
Дэлхийн хэмжил зүйн өдрийг 1875 оны 5 дугаар сарын 20-нд Метрийн хэлэлцээрт гарын үсэг зурсан өдрийг тохиолдуулан жил бүр тэмдэглэдэг. Энэхүү хэлэлцээр нь шинжлэх ухааны нээлт, инноваци, аж үйлдвэрлэл, Олон Улсын худалдаа, түүнчлэн амьдралын чанарыг сайжруулах, дэлхийн байгаль орчныг хамгаалахад чиглэсэн дэлхий дахинд зөвшөөрөгдөх хэмжлийн тогтолцооны гол үндэс суурь болсон.
2022 оны Дэлхийн хэмжил зүйн өдрийг "Дижитал эрин дэх Хэмжил Зүй" сэдвийн дор тэмдэглэж байна. Дижитал технологи нь хэмжил зүйн нийгэмлэгт шинэ эргэлтийг авчирах ба энэ нь өнөөдийн нийгмийн хамгийн шинэлэг чиг хандлагын нэг болж байгаа тул энэхүү сэдвийг сонгосон.
Дэлхий даяар Үндэсний хэмжил зүйн хүрээлэнгүүд хэмжлийн шинэ арга техникийг орчин үеийн шаардлагатай нарийвчлалын түвшинд боловсруулан хэмжлийн шинжлэх ухааныг байнга хөгжүүлж байна. Үндэсний хэмжил зүйн хүрээлэнгүүд нь хэмжлийн үр дүнгийн найдвартай байдлыг дэлхий дахинд хангах зорилгоор Хэмжил зүйн Олон Улсын товчоо(BIPM)-оос зохион байгуулдаг Олон Улсын харьцуулалтад оролцдог.
Хууль эрхийн хэмжил зүйн Олон Улсын байгууллага (OIML) нь дэлхийн нийтээр олон салбарт тавигдах шаардлагад нийцүүлэх, уялдуулах зорилгоор Олон Улсын зөвлөмжийг боловсруулдаг. Мөн түүнчлэн OIML нь техникийн зохицуулалттай хэмжих хэрэгслийн худалдааг хөнгөвчлөх үүднээс Олон Улсад хүлээн зөвшөөрсөн OIML-ийн гэрчилгээжүүлэлтийн тогтолцоо(OIML-CS)-г хэрэгжүүлдэг.
Эдгээр хэмжил зүйн Олон Улсын тогтолцоонууд нь өнөөдөр дэлхийн худалдааны найдвартай үндэс суурь болсон үнэн зөв хэмжлийн нотолгоо, итгэл үнэмшлийг бүрдүүлэх ба маргаашийн сорилтыг даван туулахад туслах юм.
Дэлхийн хэмжил зүйн өдрөөр Засгийн газар хоорондын болон Үндэсний хэмжил зүйн байгууллагууд, хүрээлэнд ажиллаж буй хүмүүсийн оруулсан хувь нэмрийг өндрөөр үнэлж байгааг энд тэмдэглэх нь зүйтэй юм.
Дундговь аймгийн Стандарт Хэмжил Зүйн Хэлтсийн дэргэдэх баталгаажуулалтын зөвлөлийн хурлыг 2022 оны 04-р сарын 27-ны өдөр зохион байгууллаа.Аймгийн хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах нийгэмлэгийн дарга цахимаар оролцлоо Стандартын тохирлын үнэлгээнд хамрагдсан 52 аж ахуй нэгж, иргэний 55 үйлчилгээ, 1 бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн үнэлгээний тайланг баталгаажуулалтын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүллээ. Баталгаажуулалтын зөвлөлийн хурлын шийдвэрээр 55 аж ахуйн нэгж, иргэний 1 нэрийн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний газарт тохирлын гэрчилгээг олгов. 1 аж ахуй нэгжийн хүсэлтийг түр түдгэлзүүлэхээр шийдвэрлэлээ.
ДЭЛХИЙН ХЭМЖИЛ ЗҮЙН ӨДРИЙГ ТОХИОЛДУУЛАН
ХЭМЖЛИЙН ТУХАЙ ОЙЛГОЛТ
Орчин үеийн тодорхойлолтоор бол тухайн физик хэмжигдэхүүний тоон утгыг сонгож авсан нэгж хэмжигдхүүнтэй харьцуулан туршилтын замаар тодорхойлох үйл ажиллагааг хэмжил гэнэ.Олон улсын хууль эрхийн хэмжилзүйн байгууллага (OIML)-ын хэмжилзүйн үндсэн ба ерөнхий нэр томъёоны олон улсын тайлбар толь бичигт тодорхойлсноор “хэмжил гэж физик хэмжигдхүүний тоон утгыг тодорхойлоход чиглэгдсэн цогц үйл ажиллагааг хэлнэ” гэж тодорхойлсон байна.дэлгэрэнгүй . .
Худалдаа үйлчилгээ болон эмнэлэг бусад байгууллагуудад ашиглагдаж байгаа хэмжих хэрэгсэлд тавигдах стандартын шаардлага:
- Хэмжил зүйн тухай хуулийн 8,10,20,22-р зүйлд заасны дагуу хэмжих хэрэгсэлээ төрийн хяналт шалгалт, баталгаажуулалтад хамруулах.
- Лац тэмдэг нь хөндөгдсөн, арилсан, гэрчилгээг зрэгдүүлсэн, хуурамчаар үйлдсэн, баталгааны хугацаа нь дууссан эсхүл эвдэрсэн буюу буруу заалттай хэмжих хэрэгслийг баталгаагүйд тооцож, дахин төлбөртэй баталгаажуулалтад хамруулна.
- Баталгаагагүй хэмжих хэрэслийг ашиглах, худалдан борлуулахыг хориглоно.дэлгэрэнгүй . .
MNS 4946 : 2019 Хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний газарт тавих шаардлага
Хамрах хүрээ
Энэхүү стандарт нь ресторан, кафе, баар, цайны газар, түргэн хоолны газар, хагас болон бэлэн боловсруулсан бүтээгдэхүүн худалдах дэлгүүр /кулинари/, буфет зэрэг хоолны газарт тавих
ерөнхий шаардлагад хамаарна
Дэлгэрэнгүйг www.estandard.gov.mn
ДЭЛХИЙН ХЭМЖИЛ ЗҮЙН ӨДӨР УДАХГҮЙ БОЛОХ ГЭЖ БАЙГААГ ТОХИОЛДУУЛАН ЭЗЛЭХҮҮН ХЭМЖЛИЙН ТАЛААРХ МЭДЭЭЛЭЛ ХҮРГЭЖ БАЙНА
Стандартчилал, “Тохирлын үнэлгээний тухай хууль” “Хэмжил зүйн тухай” хууль Монгол улсын засгийн газрын болон засаг даргын үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн тодорхой заалтууд улс аймгаас дэвшүүлсэн тухайн жилийн зорилтуудыг хэрэгжүүлэн ажиллаж баталгаажуулалтын байгууллагын статустайгаар бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ, хэмжих хэрэгслийг баталгаажуулах үндсэн үүрэгтэй нийт 11 хүний бүрэлдэхүүнтэй ажиллаж байна.
- “Хэмжилзүй” гэж- хэмжил, хэмжлийн нэгдмэл байдлыг хангах арга, хэрэгсэл болон хэмжлийн шаардагдах нарийвчалд хүрэх арга замыг судлах шинжлэх ухаан юм. Хэмжилзүй нь байгаль орчин, аюулгүй байдлыг хамгаалахаас эхлээд эдийн засаг, нийгмийн баталгааг хангахад чиглэгдсэн зорилго бүхий техникийн болон хууль эрх зүйн шаардлагыг хэрэгжүүлэхэд хамаарах ажлыг зохион байгуулах замаар хэмжлийн нарийвчлалыг өндөржүүлэх,нэгдмэл байдлыг хангах зэрэг асуудлыг хариуцах хэсгийг хууль эрхийн хэмжилзүй, шинжлэх ухаан техникийн хамгийн сүүлийн үеийн ололт амжилтыг ашиглан хэмжлийн нэгжийн эталоныг өндөр нарийвчлалтайгаар гарган авч, нэгжийг хадгалан, түүнийг ажлын эталон болон ажлын хэмжих хэрэгсэлд үнэн зөв дамжуулах, эдгээр дээд зэрэглэлийн нарийн хэмжих хэрэгсэлд шалгалт тохируулаг хийж, нарийвчлалыг өндөржүүлэх.дэлгэрэнгүй . .
ДУНДГОВЬ АЙМГИЙН СТАНДАРТ ХЭМЖИЛ ЗҮЙН ХЭЛТСИЙН ТАНИЛЦУУЛГА
Стандарт хэмжил зүйн төв нь анх 1985 онд АДХГ Захиргааны шийдвэрээр аймгийн “Үнэ чанарын хэлтэс нэртэй байгуулагдсан. Хэлтсийн анхны даргаар Д.Миеэгомбо томилогдсон бөгөөд 1993 оноос одоог хүртэл Хэлтсийн даргаар А.Пүрэвсүрэн ажиллаж байна.дэлгэрэнгүй . .
ДЭЛХИЙН ХЭМЖИЛ ЗҮЙН ӨДӨР УДАХГҮЙ БОЛОХ ГЭЖ БАЙГААГ ТОХИОЛДУУЛАН ХЭМЖИЛ, ХЭМЖЛИЙН НЭГЖ, НЭГЖИЙН СИСТЕМИЙН ҮҮСЭЛ.
ХӨГЖЛИЙН ТҮҮХЭЭС
Хэмжил гэдэг бол байгаль ертөнц дээр бодит байдлаар оршиж байгаа хэмжигдэхүүний (Алив юмс, байгалийн үзэгдэл ) гарал үүсэл, бүтцийг танин мэдэхийн чухал арга хэрэгсэл юм. Одоогоос олон мянган жилийн тэртээ амьдарч байсан хүмүүс амьдралынхаа алхам тутамдаа хэмжил хийх шаардлагатай өөрийн эрхгүй тогтмол тулгарч, хамгийн энгийн хэмжлүүдийг хийх аргад суралцаж байсан. Анхны үед хэмжил хэмжигдэхүүнийг өөр хооронд нь харьцуулж жишээлбэл: орон зайг хол ойр, овор хэмжээг их бага, урт богино, жинг хүнд хөнгөн гэх зэргээр тодорхойлох төдий байв. Энэ нь товлож тогтоосон хэмжлийн нэгжгүй, хүний биеийн мэдрэхүйн эрхтний чадавхийг ашигладаг байснаас хэмжигдэхүүний тоон утгыг тогтоож чадахгүй байсантай холбоотой.дэлгэрэнгүй . .
Ээлжит баталгаажуулалтын хяналтыг СХЗХ-ийн байгууллагын даргаар батлуулсан удирдамжийн дагуу “Хэмжил зүйн тухай хууль” болон түүнтэй холбогдон гарсан тушаал, журмын дагуу Хэмжих хэрэгслийн баталгаажуулалтын мэргэжилтэн Б.Батцоож, З.Нандин-Эрдэнэ Бүтээгдэхүүн баталгаажуулалтын мэргэжилтэн Д.Дэнсмаа, Шалгалт тохируулгын мэргэжилтэн Б.Отгонсүрэн, Жолооч М.Эрдэнэбаатар нарын бүрэлдэхүүнтэй 2022.04.06-04.18-ны хооронд Дундговь аймгийн 14 суманд хийж гүйцэтгэлээ. Үүнд:
дэлгэрэнгүй . .
Засгийн газрын тохируулагч агентлаг Стандарт Хэмжилзүйн Газар нь Хэмжилзүйн тухай хуулийн 19 дүгээр зүйлийн 19.2.1 дэх хэсэгт заасныг үндэслэн "Хэмжилзүйн ажил, үйлчилгээний төлбөр"-ийн төслийг боловсруулан Захиргааны ерөнхий хуулийн 61 дүгээр зүйлийн 61.1-д заасны дагуу цахим хуудсаар санал авч байна. Төсөлтэй танилцан саналаа ирүүлнэ үү.
Монгол Улсын Их Хурлын 2020 оны 05 дугаар сарын 13-ны өдрийн 52 дугаар тогтоолоор баталсан “Алсын хараа 2050-Монгол Улсын урт хугацааны хөгжлийн бодлого”-ын зорилт болон “Монгол бичгийн Үндэсний хөтөлбөр-III”-ийн хүрээнд холбогдох хууль журам, MNS 5140-1,2,3:2021 стандартад нийцүүлэн энэ стандартыг Ажлын хэсэг гарган шинэчлэн боловсрууллаа.
Уг стандартаар монгол бичгээр үйлдэх захирамжлалын баримт бичиг буюу
1. зарлиг,
2. тогтоол,
3. захирамж,
4. тушаал,
5. шийдвэр,
6. албан даалгавар,
7. албан шаардлага;
Зохион байгуулалт, мэдээлэл лавлагааны баримт бичиг буюу
8. албан бичиг,
9. улсын байцаагчийн акт,
10. дүгнэлт,
11. хурлын тэмдэглэл,
12. тодорхойлолт
зэрэг 12 нэр төрлийн баримт бичгийн хэвлэмэл хуудсанд байх бүрдлийг тодорхойлж, тэдгээрийг байрлуулах зай хэмжээ, байрлал, баримт бичгийн хэлбэр (хөндлөн) болон монгол бичгийн үсгийн фонт, хэмжээ, бичвэрийн мөр хоорондын зай зэрэг баримт бичиг зохион бүрдүүлэхэд тавих шаардлагыг тогтоосон.
Энэ стандарт батлагдсанаар төрийн болон нутгийн өөрөө удирдах байгууллага Монгол хэлний тухай хуульд зааснаар 2025 оноос төрийн албан хэргийг кирилл болон үндэсний бичгээр хөтлөн явуулах нөхцөл бүрдэнэ.
Стандарт хэмжилзүйн хэлтсийн даргын баталсан удирдамжийн дагуу Хэмжих хэрэгслийн баталгаажуулалтын мэргэжилтэн З.Нандин-Эрдэнэ, Хэмжих хэрэгслийн баталгаажуулалтын мэргэжилтэн Б.Батцоож, Бүтээгдэхүүн үйлчилгээ баталгаажуулалтын мэргэжилтэн Д.Дэнсмаа, Хэмжих хэрэгсэл баталгаажуулалтын Техникч Б.Отгонсүрэн Жолооч Б.Эрдэнэбаатар нарын бүрэлдэхүүнтэй аймгийн баруун талын Луус, Хулд, Дэлгэрхангай, Сайхан-Овоо, Эрдэнэдалай, Адаацаг сумдад 2022.04.06-04.11-ны хооронд бүтээгдэхүүн үйлчилгээ болон хэмжих хэрэгслийн ээлжит баталгаажуулалтын ажлыг хийж гүйцэтгэв.дэлгэрэнгүй . .
